Waar gewerkt wordt, vallen spaanders. Een bekende uitdrukking, want waar gewerkt wordt, kunnen inderdaad conflicten ontstaan. Een verkeerd geplaatste opmerking, een gemiste afspraak of een misverstand kan leiden tot spanningen tussen collega's of tussen medewerker en leidinggevende. In zulke gevallen lijkt het aanbieden van excuses een logische stap. Maar waarom is het soms zo moeilijk om 'sorry' te zeggen? En waarom leidt een verontschuldiging niet altijd tot het gewenste herstel van de relatie?
De kracht en valkuilen van excuses
Volgens de Amerikaanse psycholoog Harriet Lerner, auteur van Sorry hoor: hoe oprechte excuses je relatie kunnen veranderen, is een oprechte verontschuldiging een krachtig middel om relaties te herstellen. Ze benadrukt dat het erkennen van de gevoelens van de ander essentieel is: "Je gevoelens kloppen." Dit helpt de gekwetste partij om boosheid en wrok los te laten.
Aukje Nauta, bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Leiden met een specialisatie in schaamte en grensoverschrijdend gedrag, voegt daaraan toe dat een goede spijtbetuiging vraagt om empathie: je verplaatst je in de ander, waardoor die zich gezien voelt.
Toch is het in de praktijk vaak lastig om excuses aan te bieden. Dat komt omdat we onszelf graag zien als een goed en capabel persoon. Als we sorry zeggen, moeten we erkennen dat we iets fout hebben gedaan – en dat schuurt met dat positieve zelfbeeld. Bovendien komt daar schaamte bij kijken. Waar schuldgevoel zich meestal richt op iets wat je hebt gedaan, gaat schaamte over wie je bent als persoon. Dat maakt het nóg moeilijker om verantwoordelijkheid te nemen en de relatie te herstellen.
Wanneer sorry zeggen niet genoeg is
Soms, ondanks een oprechte verontschuldiging, blijft de relatie gespannen. De ander kan de excuses niet accepteren, of het onderliggende probleem blijft onopgelost. In zulke gevallen is het belangrijk om verder te kijken dan alleen het aanbieden van excuses.
RABA als ondersteuning bij conflicten
Binnen de Rijksoverheid kunnen medewerkers en leidinggevenden in zulke situaties terecht bij het RABA (Rijksloket Advies en Bemiddeling Arbeidszaken). Het RABA biedt onafhankelijke mediators die gespecialiseerd zijn in het begeleiden van conflicten op de werkvloer. Zij helpen partijen om in een veilige omgeving het gesprek aan te gaan, onderliggende issues te benoemen en gezamenlijk tot oplossingen te komen.
Een verontschuldiging kan een eerste stap zijn naar herstel, maar soms is er meer nodig om echt tot elkaar te komen. Het inschakelen van een RABA-mediator kan dan het verschil maken.
Meer informatie
Voor meer informatie of om contact op te nemen met een mediator, bezoek de RABA-website: www.rabarijk.nl.